สิวหัวช้าง เกิดจากอะไรได้บ้าง ควรรักษาอย่างไรดีถึงจะได้ผล

สิวหัวช้าง คือ สิวอักเสบขนาดใหญ่ที่ใครเห็นก็ตกใจ แค่เป็นสิวปกติก็ชวนให้ปวดใจจะแย่แล้ว แต่หากกลายเป็น ‘สิวหัวช้าง’ ขึ้นเมื่อไรความกลุ้มใจยิ่งเพิ่มเป็นทวีคูณ เพราะหัวสิวอักเสบที่เป่ง แดง บวมและอักเสบ รักษาได้ยากและยากต่อการปกปิดและเป็นจุดสังเกตบนใบหน้าที่ทำให้ความมั่นใจหดหายไป หลายคนจึงเลือกใช้เครื่องสำอางเพื่อแต่งหน้าปกปิดสิว แต่ก็ยิ่งกลับทำให้สิวหัวช้างเกิดการอักเสบ และรุนแรงมากกว่าเดิม เราจะมีวิธีการดูแลสิวหัวช้างได้อย่างไร เพื่อลดความรุนแรงของการอักเสบของสิว รวมถึงการดูแลที่ช่วยลดปัญหารอยสิวที่อาจจะเกิดขึ้นภายหลังจากสิวหาย

สิวหัวช้าง (Acne Conglobata) คือ สิวอักเสบหรือสิวอุดตันที่มีแบคทีเรีย Propionibacterium acnes (P.acnes) เจริญเติบโตอยู่ในตุ่มสิว ซึ่งถ้าแบคทีเรียขนิดนี้เติบโตหรือเพิ่มจำนวนมากขึ้น ก็จะทำให้เกิดสิวอักเสบได้ เพราะว่าแบคทีเรียเหล่านี้มีเอนไซม์สำหรับย่อยน้ำมัน (Sebum) ในตุ่มสิวให้กลายเป็นกรดไขมัน ซึ่งมีฤทธิ์กระตุ้นให้เกิดการอักเสบ สิวอักเสบสามารถแบ่งได้หลายระดับอาการ ซึ่งระดับรุนแรงที่สุดคือ เกิดเป็นสิวหัวช้างที่มีขนาดใหญ่ มีลักษณะเป็นตุ่มและไตสีแดงที่เกิดจากการอักเสบของต่อมไขมันที่จับตัวรวมกันภายใต้ชั้นผิวหนัง บวมแดงนูนขึ้นมา ขั้นแรกอาจจะเป็นสิวไม่มีหัว แต่จะมีอาการปวดและเจ็บผิวหน้าเล็กน้อยร่วมด้วย

1. ฮอร์โมน

การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมน เกิดจากการทำงานที่ผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ ซึ่งส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเพศชายเพิ่มสูงขึ้น แล้วไปกระตุ้นให้ต่อมไขมันที่ใบหน้าผลิตไขมันออกมามากกว่าปกติ จนไปอุดตันรูขุมขนและเกิดเป็นสิวที่รุนแรง หรือสิวหัวช้าง

2. การทำงานของ แบคทีเรีย C.acne

การทำงานของแบคทีเรีย C.acne หรือ แบคทีเรีย Propionibacterium acnes (P.acnes) มีจำนวนการเจริญเติบโตมากขึ้น อยู่ในตุ่มสิว ระบบภูมิคุ้มกันถูกกระตุ้นให้รูขุมขนเกิดการอักเสบ เพื่อกำจัดเชื้อแบคทีเรียที่เพิ่มขึ้น จนทำให้กลายเป็นสิวอักเสบ

3. ต่อมไขมันผลิตไขมันออกมามากเกินไป (Excessive sebum production)

เมื่อต่อมไขมันผลิตไขมันออกมามากเกินไปอาจส่งผลให้เกิดสิวอักเสบหรือสิวหัวช้าง ส่วนมากเกิดขึ้นในวัยรุ่น เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนที่เกิดขึ้นในช่วงวัยเจริญพันธุ์ นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่อาจทำให้รูขุมขนมีไขมันมากเกินไป

4. การอักเสบ และการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน (Inflammation and immune response)

การอักเสบของผิวนั้นอาจเกิดขขึ้นจาก การตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน เพราะเมื่อมีสิ่งผิดปกติ อย่างเชื้อโรค หรือแบคทีเรีย เข้าสู่ร่างกาย เข้าสู่ชั้นผิวหนังได้ผ่านผนังรูขุมขน จนเกิดเป็นสิวอักเสบขึ้นได้

สิวหัวช้างถือว่าเป็นสิวอักเสบที่มีอาการค่อนข้างรุนแรง หากปล่อยเอาไว้นานจะมีโอกาสทำให้เกิดแผลลึก หรืออาจพัฒนาเป็นฝีได้ ดังนั้นเราควรหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงที่ทำให้เกิดสิวหัวช้างตั้งแต่เริ่มต้น พฤติกรรมที่เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดสิวหัวช้างได้ เช่น

ใช้มือลูบหรือสัมผัสหน้าบ่อยๆ

มือของเราเป็นแหล่งรวมเชื้อโรคชั้นดี หากละเลยเรื่องการรักษาความสะอาด แล้วเผลอใช้มือลูบหรือสัมผัสผิวหน้าก็เท่ากับว่าเป็นการพาเชื้อโรคเข้าสู่ใบหน้าโดยไม่รู้ตัว ซึ่งทำให้เกิดสิวได้โดยไม่รู้ตัว 

ออกกำลังกายขับเหงื่อ

การออกกำลังกายเป็นกิจกรรมที่ดีต่อสุขภาพ แต่เหงื่อจากการออกกำลังกายบวกกับความมันบนใบหน้าอาจเป็นหนึ่งในปัจจัยที่กระตุ้นให้ผิวเกิดการอุดตัน และทำให้เกิดสิวอักเสบได้

ใช้เครื่องสำอางที่ไม่เหมาะสำหรับผิวเป็นสิว

แม้การแต่งหน้าอาจไม่ใช่กิจกรรมที่ทำให้เกิดสิวโดยตรง แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่าปัญหาสิวอุดตันต้นเหตุของสิวหัวช้าง มักเกิดขึ้นจากเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของน้ำมัน และการล้างหรือเช็ดเครื่องสำอางออกไม่หมด

นอนดึก

พฤติกรรมการยอมอดนอนเพื่อดูซีรีส์เรื่องโปรดจนดึก เล่นเกมจนเช้าหรือการทำงานล่วงเวลาจนไม่มีเวลาพักผ่อน ถือเป็นอีกหนึ่งไลฟ์สไตล์ที่ทำให้เป็นสิวหัวช้างโดยไม่รู้ตัว 

• แก้ม
• คาง
• จมูก
• หน้าผาก
• หน้าอกและหลัง

วิธีรักษาสิวหัวช้างทางการแพทย์สามารถทำได้หลายวิธี ซึ่งอาจแบ่งได้เป็น 3 กลุ่มหลักๆ ดังนี้ 

1. การรักษาสิวหัวช้างด้วยยาทา

• ยาในกลุ่มอนุพันธ์วิตามินเอ (Retinoids) เป็นยาที่มีประสิทธิภาพในการรักษาสิวหัวช้าง โดยจะช่วยกระตุ้นการผลัดเซลล์ผิวหนัง ลดสิวอุดตันและลดการอักเสบ สามารถใช้ร่วมกับการรักษาสิวทุกระยะ และใช้ทาป้องกันการเกิดสิวอุดตันได้ด้วย มีผลข้างเคียงทำให้ผิวลอก คัน แดง และทำให้ผิวหน้าบางลง จึงต้องทาครีมกันแดดทุกครั้งก่อนออกแดดและห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์
• Benzoyl peroxide เป็นยาที่มีประสิทธิภาพในการรักษาสิวหัวช้าง ซึ่งช่วยลดแบคทีเรียบนผิวหนังและลดการอักเสบของสิว โดยปกติแล้ว ส่วนผสมของยานี้จะมีค่าเป็นออกซิเดชั่นต่ำทำให้เป็นยาที่สามารถซึมผ่านเข้าสู่ผิวหนังได้ดี แต่สำหรับผิวที่แพ้ง่าย ควรทดลองใช้เป็นเวลาสั้นๆ เพื่อป้องกันการเกิดผลข้างเคียงได้แก่ ผิวแห้ง ผิวแตก ในกรณีที่ใช้ยาแล้วเกิดผลข้างเคียงหรืออาการแพ้ผิว ควรหยุดใช้ทันทีและปรึกษาแพทย์เพื่อคำแนะนำในการรักษาต่อไป
• Azelaic Acid เป็นยาต้านจุลชีพ ช่วยเพิ่มความชุ่มชื่นให้กับผิวหนัง ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของสิว ลดการระคายเคืองและกำจัดเซลล์ผิวหนัง ทั้งนี้จะต้องใช้ตามคำแนะนำของแพทย์เนื่องจากยานี้อาจทำให้ผิวหนังแห้งและแสบร้อนได้

2. การใช้ยาทาน แก้สิวหัวช้าง

ยารับประทานสำหรับรักษาสิวหัวช้าง ในกรณีที่เป็นสิวอักเสบปานกลางถึงรุนแรง หรือเมื่อการรักษาเฉพาะที่ไม่ได้ผล การรับประทานยาปฏิชีวนะเช่น tetracycline, doxycycline และ erythromycin ช่วยควบคุมการเจริญเติบโตของแบคทีเรียและลดการอักเสบ โดยปกติจะรับประทานเป็นระยะเวลาสั้น ๆ เพื่อหลีกเลี่ยงการดื้อยาปฏิชีวนะ และต้องสั่งจ่ายหรือรับประทานตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น

3. การรักษาสิวหัวช้างกับแพทย์ผิวหนัง

• การผ่าตัดสิวหัวช้างหรือ Acne Surgery เป็นการรักษาสิวที่ใช้วิธีการผ่าตัดหรือสกัดสิ่งสกปรกที่อยู่ภายในรูขุมของสิวออกมา เพื่อช่วยลดการอักเสบและช่วยให้สิวหายไปได้เร็วขึ้น
• การฉีดยา คอร์ดิโคสเตียรอยด์ (corticosteroids) เข้าที่สิว เป็นยาที่มีลักษณะเป็นสารซึ่งมีความคล้ายกับฮอร์โมนส่วนใหญ่ในร่างกาย เมื่อเข้าสู่ร่างกายยานี้จะส่งผลให้เซลล์แบบต่างๆในร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลงทางชีวภาพ และสามารถลดการอักเสบในส่วนต่างๆของร่างกายได้ ในกรณีของการใช้ corticosteroids เข้าไปในสิวโดยตรงจะช่วยลดการอักเสบในต่อมน้ำเหลืองของสิว และทำให้สิวบรรเทาลงได้
• การใช้เทคโนโลยีเลเซอร์และแสงในการรักษาสิว หรือ Laser acne treatment เป็นวิธีการรักษาสิวที่ได้รับความนิยมในปัจจุบัน เนื่องจากมีประสิทธิภาพและปลอดภัยสูง โดยเฉพาะกับการรักษาสิวที่รุนแรงหรือมีปัญหาการอักเสบหนัก โดยเลเซอร์จะช่วยทำลายเซลล์แบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของสิวและเข้าไปกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในผิวหนัง ทำให้ผิวหนังของคุณดูเนียนและมีสุขภาพดีขึ้น

1. รักษาความสะอาดของใบหน้า

วิธีรักษาสิวหัวช้าง ขั้นแรกคือความมันและสิ่งสกปรกที่ตกค้างอยู่บนใบหน้า คือ สาเหตุหลักที่ก่อให้เกิดการอุดตันหมักหมมจนเกิดการอักเสบของสิว ดังนั้นในขั้นตอนของการทำความสะอาดผิวหน้าจึงควรให้ความใส่ใจในการเลือกผลิตภัณฑ์โฟมล้างหน้า หรือคลีนเซอร์ช่วยในการล้างหน้าและเช็ดเครื่องสำอาง โดยควรเน้นเป็นสูตรที่อ่อนโยน เหมาะสำหรับคนที่มีปัญหาเป็นสิว ผิวบอบบาง แพ้ง่ายอย่าง Eucerin PRO ACNE SOLUTION 3X TREATMENT GEL TO FOAM CLEANSER เจลล้างหน้าสำหรับคนผิวมัน เป็นสิวง่าย ที่ทำความสะอาดผิวได้อย่างหมดจด ขจัดสิ่งสกปรกและความมันส่วนเกินไปพร้อมๆ กับการลดปัญหาสิวด้วย 2% Salicylic Acid ที่ช่วยขจัดสิ่งอุดตันลึกถึงต้นตอ พร้อมผลัดเซลลผิวอย่างอ่อนโยน และลดรอยสิวด้วย AHA/BHA/PHA acid complex และยังมีสาร Glycerin ช่วยทำให้ผิวชุ่มชื้นเสริมปราการผิวให้แข็งแรง เนื้อเจลโฟมฟองนุ่ม อ่อนโยนต่อผิวสำหรับคนเป็นสิว

2. ใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลสิวที่มีประสิทธิภาพ

วิธีรักษาสิวหัวช้าง สิวหัวช้างไม่มีหัว อาจเลือกใช้ผลิตภัณฑ์แต้มสิว เพื่อช่วยลดการอักเสบให้สิวยุบลงได้ไวขึ้นและทำให้ปัญหารอยสิว รอยดำจากสิวที่เกิดขึ้นภายหลังการเป็นสิวสามารถดูแลรักษาง่ายมากยิ่งขึ้น หากมีการอักเสบมากแนะนำให้ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพิ่มเติม และยังต้องใส่ใจเลือกผลิตภัณฑ์ Eucerin Pro ACNE SOS SERUM เซรั่มสำหรับคนเป็นสิว เซรั่มลดสิวที่ช่วยลดการอักเสบ ระคายเคืองสิวด้วย Licochalcone A และ Panthenol ช่วยปลอบประโลม และเสริมปราการผิว พร้อมควบคุมความมันส่วนเกินด้วย 2X Carnitine ช่วยลดการสะสมของแบคทีเรียที่เป็นต้นเหตุของสิวด้วย Decanediol พร้อมดูแลปัญหารอยดำรอยแดงจากสิวได้ถึงต้นตอด้วย AHA/BHA/PHA จบปัญหาสิวซ้ำซากใน 7 วัน และลดการอักเสบของสิว สิวยุบไวภายใน 8 ชม.

3.ไม่แคะ แกะ หรือบีบสิว

เพราะสิวหัวช้างที่กำลังบวมเป่งและนูนขึ้นจนสะดุดตา ทำให้หลายคนอดไม่ได้ที่จะบีบหัวสิวออกเพื่อช่วยลดการอุดตัน แต่สิวหัวช้างคือสิวในระยะอักเสบขั้นรุนแรง การบีบหรือแกะสิวจึงเป็นเรื่องที่ไม่สมควรอย่างยิ่ง เพราะเท่ากับเป็นการกระตุ้นให้การอักเสบรุนแรงมากยิ่งขึ้นและอาจทำให้เกิดรอยสิวขึ้นมาได้ ดังนั้นการกด หรือบีบสิวจึงควรอยู่ภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญเพื่อทำการประเมินว่ามีความเหมาะสมหรือไม่

4. ปกปิดสิวเพื่อเพิ่มความมั่นใจ

การแต่งหน้าเพื่อกลบสิว เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยเพิ่มความมั่นใจในระหว่างที่เป็นสิว แต่ควรต้องระวังเพื่อไม่ให้เกิดการอักเสบหรืออุดตันมากยิ่งขึ้น ผลิตภัณฑ์ที่เลือกใช้ควรมีคุณสมบัติช่วยลดการเกิดสิว และการอักเสบของสิวเนื้อสัมผัสเบาบาง สูตร Oil-free และสามารถกลบสิวได้อย่างเป็นธรรมชาติ

จะเห็นได้ว่า สาเหตุของการเกิดสิวหัวช้าง หรือสิวหัวช้างไม่มีหัวมักเชื่อมโยงกับไลฟ์สไตล์ ซึ่งเกิดจากพฤติกรรมคุ้นเคยที่ทำเป็นประจำของตัวเราเอง ผสมกับความเข้าใจที่ผิดไปในบางเรื่อง ล้วนเป็นต้นเหตุของการกระตุ้นให้ระดับความรุนแรงของสิวเพิ่มมากขึ้นโดยที่เราไม่รู้ตัว การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่อาจส่งผลให้เกิดเป็นสิวขึ้น จึงเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยลดการเกิดสิวในช่วงเวลาต่างๆ ได้ ควบคู่ไปพร้อมกับการเลือกใช้ครีมบำรุงผิวให้เหมาะสมกับสภาพผิวก็เป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน เพียงดูแลให้ตรงจุด เลือกใช้วิธีการดูแลให้เหมาะสม เพียงแค่นี้เรื่องสิวก็ไม่ใช่ปัญหากวนใจสำหรับคุณอีกต่อไป

รักษาสิวหัวช้างกี่วันถึงจะหาย

การรักษาสิวหัวช้าง อาจจะใช้เวลานาน ขึ้นอยู่กับสภาพผิวหน้าของแต่ละบุคคลว่าจะตอบสนองกับยารักษาที่ใช้มากน้อยแค่ไหน แล้วผลลัพธ์เป็นอย่างไร บางคนอาจจะต้องใช้เวลาหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน เพราะสิวหัวช้างจะทำให้มีการอักเสบที่ผิวหนังมีขนาดค่อนข้างใหญ่และมีความลึกเข้าไปในชั้นผิวมากกว่าสิวชนิดอื่น

สิวหัวช้าง สามารถหายเองได้ไหม

การอักเสบของสิวหัวช้างจะไม่สามารถหายไปได้เอง ควรไปพบแพทย์ผิวหนัง เพราะจะต้องใช้ยารักษาสิวอักเสบโดยเฉพาะเพื่อกำจัดเชื้อออกไป ถ้าปล่อยให้หายเองอาจเกิดการติดเชื้อและลุกลามขึ้นเป็นหลายๆ ตุ่ม และอาจเกิดการอักเสบไปทั่วทั้งใบหน้าและทำให้การรักษายากขึ้นจนต้องใช้ระยะเวลาเพิ่ม จากการรักษาสิวหัวช้างที่อาจใช้เวลาไม่นาน กลายเป็นหลายสัปดาห์หรือหลายเดือนได้

กดหรือบีบสิวหัวช้าง ได้ไหม

การบีบหรือกดสิวหัวช้าง เป็นสิ่งที่ไม่ควรทำเป็นอย่างยิ่งเพราะจะทำให้สิวหัวช้างอักเสบอย่างรุนแรงได้ เป็นสิวหัวช้างควรรีบปรึกษากับแพทย์ผิวหนังเพื่อรับคำปรึกษาและทราบแนวทางการรักษาที่ถูกต้อง

บริเวณที่มักเกิดสิวหัวช้าง

สิวหัวช้างเป็นสิวที่พบได้ทั่วไปในผู้ที่มีปัญหาด้านสิว บริเวณที่มักเกิดสิวหัวช้างได้แก่ จมูก แก้ม คาง หลัง และหน้าอก ซึ่งส่วนใหญ่จะพบเจอได้บ่อยที่ส่วนใบหน้า และหน้าอก